Қазақстанды ұзақ басқарған Нұрсұлтан Назарбаевтың алғашқы сайлаудан кейінгі қадамдары, тәуелсіздігін кеш жариялаған Қазақстанның ішкі-сыртқы саясатындағы алғашқы бағыт-бағдар, ядролық қару мәселесінің шешілмеуі, Назарбаевтың Вашингтоннан қайтар жолда Мәскеуге соғуы – “Азаттық радиосына – 70 жыл” подкасының бүгінгі эпизоды осыған арналады.

Қазақстан тәуелсіздігін жарияламас бұрын Азаттыққа берген сұхбатында Нұрсұлтан Назарбаев не деді? Алғашқы жалпыхалықтық сайлау қарсаңында елдегі саяси ахуал қандай еді? Президенттікке кімдерді ұсынды? “Азаттық радиосына 70 жыл” подкасының бүгінгі эпизодында осы жөнінде әңгімелейміз.

Желтоқсан оқиғасынан кейін мәскеулік басылымға сұхбатында Нұрсұлтан Назарбаев Дінмұхаммед Қонаевқа неге қатты шүйлікті? Сұхбатты жариялаған журнал кейін Қазақстан кітапханаларынан неге жоғалып кетті? “Азаттық радиосы – 70 жыл” подкасында бұл жолы осы сұрақтарға жауап іздедік.

Азаттық радиосы Мұстафа Шоқай туралы совет пропагандасына қалай қарсы тұрды? Шоқайды “өлтіртті” деген түркістаншы Уәли Қаюм-Хан Азаттыққа ол жайлы не деді? “Азаттық радиосына 70 жыл” подкасының кезекті эпизодында радионың бұрынғы қызметкерлері осы туралы еске алды. Уәли Қаюм-Хан Мұстафаның жаназасына қатысқан жалғыз түркістандық екенін айтқан.

Азаттық Мұстафа Шоқайдың дауысын эфирден қазақ аудиториясына таратып, Қазақстанға да алғаш жеткізген. Радиода сақталған Мұстафа жайлы деректерде не айтылған? “Азаттық радиосы – 70 жыл” подкасының бүгінгі эпизодында осы туралы айтамыз.

Ашаршылыққа 60 жыл толған күннің ертесінде Нұрсұлтан Назарбаевтың президент болып сайланғанына алты ай болған еді. Бұл 1992 жылғы 31 мамыр болатын. Бірақ Ашаршылық құрбандарын еске алу шарасына Назарбаев қатыспады. Подкастың бүгінгі эпизодында осы туралы айтамыз.

Қазақстанда “Ресейге өз еркімен қосылудың 250 жылдығы” тойланғанда, Азаттық Ресей аннексиясы туралы сөз қозғады. Азаттық 1981-83 жылдары Қазақстанның Ресей бодандығына өтуі туралы тізбекті хабарларды жиі берген. Онда тарих бұрмаланғаны, коммунистік идеологияға бейімделіп өтірік жазылғаны айтылды.

“9 мамыр – Құран көтеріп, дұға оқитын күн. Ал соғыстағы боздақтардың өліміне тек фашистік Германия ғана емес, совет генералдары да кінәлі”. 90-жылдары Азаттық Екінші дүниежүзілік соғысқа осындай баға беріп, “Түркістан легионы” ақындарының өлеңдерін жариялаған. Бұл эпизодта осы туралы айтамыз.

Хасен Оралтайдың Алашорда идеясын зерттеуі және советтік Қазақстанда қазақша басатын жазу машинкасының тапшылығы туралы «Азаттық радиосына 70 жыл» аудиоподкасының бүгінгі эпизодынан бірге тыңдайық.