Азаттық – 70

Совет-ауған соғысы кезіндегі Герат қазақтары

45 жылдай бұрын Ауғанстанға совет әскерінің “шектеулі” контингенті енгізілуі оған қарсы соғыстың тұтануына себеп болды. 10 жылдан соң Совет әскері шығарылғанда Ауғанстанда азамат соғысы басталды. Бұл туралы ауғандықтар не дейді, ауған қазақтары белсендісінің пікірі қандай? “Азаттық радиосына 70 жыл” подкасының бүгінгі эпизодында осы туралы айтылады.

Read More

Ауған соғысындағы советтік “мұсылман ротасы”

2024 жылғы 15 ақпанда Ауғанстаннан совет әскері шығарылғанына 35 жыл толды. Азаттық радиосы соғыс кезінде осы елде адам құқығы аяқасты болып, елдегі жағдайдың шиеленіскенін хабарлап отырған. Сонда туындаған сұрақтарға бүгінгі эпизодта, ауған соғысына қатысқан тарихшы Болат Сайлан жауап береді.

Read More

Тәуелсіздіктен кейін Назарбаев Азаттыққа сұхбатында не деді?

Нұрсұлтан Назарбаев президент болып сайланғаннан соң ресми баспасөзден бұрын Азаттық радиосы мен басқа да бірқатар шетелдік басылымға сұхбат берді. Ол Азаттыққа, кейін ресми басылымға берген сұхбаттарында не айтты? “Азаттық радиосына 70 жыл” подкасының бұл эпизодында осы туралы айтамыз.

Read More

100 жыл бұрын. Қазақ білімпаздарының тұңғыш құрылтайы

Орынборда өткен қазақ білімпаздарының тұңғыш құрылтайын Азаттық қызметкері Дәулет Тағыберлі 1957 жылы тағы да еске салды. Бүгінгі тіл біліміне негіз қалаған алқалы жиында не қаралды? Оның күн тәртібіне Әлихан Бөкейханов төтеннен енгізген мәселе қандай? Мұны Азаттыққа академик Шерубай Құрманбайұлы түсіндіріп берді.

Read More

Алашорда үшін айыпталған әкелі-балалы Тынышбаевтар

1937 жылы сталиндік репрессияның құрбаны болған Алаш қайраткері Мұхамеджан Тынышбаев – қазақтан шыққан тұңғыш теміржол инженері. Әкесі үшін сотталған Ескендір Тынышбаев – қазақтан шыққан тұңғыш кинооператор. Ол өмірінің соңына қарай Азаттық радиосына сұхбат берген. “Азаттық радиосына 70 жыл” подкасының бүгінгі эпизодында осы сұхбатқа шолу жасалады.

Read More

Сәбилерді жолда қалдырған. Қармақшыдан Гератқа ауған қазақтар

40 жылдай бұрын Халифа Алтайдың Азаттықтағы мақаласында Ауғанстан қазақтарының тарихы айтылады. Содан туындаған сұрақтарға орай Гератта туып өскен, қазір Данияда тұратын Қажи Акбар Аюбимен сұхбаттастық. Сұхбат Халифа Алтай ұсынған деректерді толықтырып, растай түседі.

Read More

Мәскеу тентіреткен қазақ әйелі. Ғасырдан асқан жылнама ғұмыры

2021 жылы жасы 105-тен асқанда Америкада қайтыс болған Әсия Сардарбекқызы бала кезінде советтік Қазақстаннан Ауғанстанға көшуге мәжбүр болды. Совет-ауған соғысы кезінде ол Еуропаға, сосын Америкаға эмиграцияға кетті. Азаттық редакторы Дархан Өмірбек “Ауған апа” атанған Әсиямен 2018 жылы қалай кездескенін еске алады. Әсия Сардарбекқызы кім, оның ғұмыры неліктен назар аудартады?

Read More

Алматыдағы Қаңтар оқиғасы. Журналистердің бастан кешкені

Екі жыл бұрын дәл осы күндері Азаттық радиосының қызметкерлері Қаңтар оқиғасының ортасында жүрді. Асылхан Мамашұлы, Аян Қалмұрат және Санат Нұрбеков көрген Қаңтар оқиғасы қалай өрбіді?

Read More

Ауғанстанға кеткен қазақ әйелінің тағдыры және бүгінгі диаспора

Бала кезінде Қазақстаннан кеткен Әсия Салдарбекқызы совет-ауған соғысында тағы да көшуге мәжбүр болды. Ол басынан кешкендерін бұрын Азаттыққа әңгімелеп берген. Ауған қазақтарының қазіргі жағдайы қалай? Бұл туралы жақында Ауғанстаннан келген шығыстанушы Жомарт Жеңісұлымен сұхбатта айтамыз.

Read More

Таалайбек Ылайтегін. Желтоқсанда шеруді басуға қатысқаны үшін берілген марапаттан бас тартқан адам

1986 жылы Желтоқсан оқиғасын басып-жаншуға қатысып, кейін сол үшін берілген марапаттан бас тартқан Таалайбек Ылайтегін осы оқиға кезінде екіұдай күйге түскенін айтады. Желтоқсан оқиғасын тексеру комиссиясына “Алаңға әскер енгізгендерді жазалау керек” деп арылу хатын жазған ол оқиғадан 37 жыл өткенде Азаттық радиосына сұхбат берді.

Read More